Fratercula arctica

Fratercula arctica gallu marín
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (IUCN)[1]
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Aves
Orde:	Charadriiformes
Familia:	Alcidae
Xéneru:	Fratercula
Especie:	F. arctica (Linnaeus, 1758)
Distribución
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. El gallu marín^[2] (Fratercula arctica) ye una especie d'ave caradriforme de la familia Alcidae.

Ye l'únicu frairucu nativu del Océanu Atlánticu; dos especies rellacionaes, el frairucu copetudo y el frairucu con cuernos, atopar nel nordeste del Pacíficu. El frairucu atlánticu cría n'Islandia, Noruega, Groenlandia, Terranova y munches islles nel norte del Atlánticu. Nel sur y oeste, la so actividá llega hasta Maine y a les Islles britániques nel este. El frairucu atlánticu tien una gran población y una amplia gama. Nun se considera en peligru d'estinción, anque hai amenorgamientu nel númberu. En tierra, tien la típica postura arguta d'un alcidae. Nel mar, naden na superficie y aliméntense principalmente de pequeños pexes, que atrapen somorguiándose na agua, utilizando les sos ales pa la propulsión.

El frairucu atlánticu tien una corona y llombu negru, mexelles gris maciu y “pantalones” blancos. Ye anchu, con un picu coloráu y negru visiblemente marcáu y pates naranxes qu'oldeen col so plumaxe. Ésti muda de piel tando nel mar pel hibiernu y dalgunes de les carauterístiques faciales con colores brillosos piérdense. L'apariencia esterna del machu y la fema adultos ye idéntica, sacante que'l machu ye llixeramente más llargu. El mozu tien plumaxe similar pero les sos mexelles son gris escuru. El mozu nun tien ornamientos de colores brillosos na cabeza, el so picu ye menos anchu y ye gris escuru con una punta amarellentada y café, y les sos pates tamién son escures. Los frairucos de poblaciones del norte son típicamente más llargos que los sos equivalentes en partes más al sur. Xeneralmente considérase qu'estes poblaciones son distintes subespecies.

El frairucu atlánticu pasa la seronda y l'iviernu en mar abiertu de los fríos mares del norte y torna a la mariña cuando empieza la dómina d'apareyamientu na primavera. Añera nel puntu más altu del cantil en colonies, cavando una lluriga nel que solamente pon un güevu blancu. El pitucu alimentar de pexe entero y crez rápido. Aproximao dempués de seis selmanes yá tien el plumaxe adultu y ábrese pasu de nueche escontra'l mar. Nada dende la mariña y nun torna a la tierra continental per dellos años.

Les colonies tas principalmente n'islles onde nun hai depredadores terrestres, sinón aves adultes y los pitucos tán en peligru de ser atacaos nel aire por gaviluetes y cágalos. Dacuando un páxaru como'l cágalu árticu pue acoradar a un frairucu llegando con pexes, causando que dexe cayer la so presa. L'aspeutu llamativu , el gran pico coloríu, marcha de coríu y el comportamientu d'esta ave dio llugar a llamatos como "payasu del mar" y "pericu del mar". Ye'l símbolu d'ave oficial de la provincia de Canadá de Terranova y Llabrador.

1. ↑ BirdLife International (2009). «Fratercula arctica» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2024. Consultáu'l 10 d'ochobre de 2010.
2. ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.